Bir sabah kahvemi içerken tuvalimin karşısında durdum. Elim fırçaya gitmedi. Ne çizeceğimi bilmiyordum. Renkler önümdeydi ama içim bomboştu. Sonra ekranı açtım ve “ChatGPT, bana ilham verecek bir resim fikri verir misin?” diye yazdım. Saniyeler içinde karşımda; doğa temalı soyut bir kompozisyon, anne-çocuk bağını anlatan minimal bir çizim ve bir düş manzarası önerisi vardı.

Bir yandan “Vay be, zaman kazandım” diye düşündüm. Diğer yandan içimi garip bir his kapladı: Ben mi hayal ediyorum artık, o mu?

Yapay zekâ hayatımıza sessiz sedasız girmedi aslında; gürültülü, heyecanlı ve bol “vay be”li geldi. Özellikle ChatGPT gibi sohbet robotları sayesinde bilgiye ulaşmak artık birkaç saniyelik bir işlem. Tarif soruyoruz, çocuk gelişimi hakkında öneri istiyoruz, bazen de sadece içimizi döküyoruz. Evet, bazılarımız ChatGPT ile dertleşiyor bile…

Ben de bir süredir bu dijital danışmanı kullanıyorum. Özellikle yoğun ve dağınık günlerde bir konuya odaklanmamı kolaylaştırıyor. Ancak her kolaylık, beraberinde bazı soruları da getiriyor. En başta şu: Biz düşünmeyi tembelleştiriyor muyuz?

ChatGPT, bir arama motoru değil. O, öğrendiklerinden anlam çıkarabilen, kalıplar arasında bağlantı kurabilen bir sistem. Ama unutmamak gerek: O, insan değil. Duygusu yok, deneyimi yok, vicdanı yok. Bu yüzden her söyleneni sorgusuz kabul etmek, pasif bir bilgi tüketicisi haline gelmemize neden olabilir. Bir annenin sezgileriyle, bir öğretmenin gözlem gücüyle, bir dostun içtenliğiyle hareket etmez. Ama bunu çok iyi taklit eder.

⸻

Peki Yapay Zekâ ile Neler Yapılır?

Bir yandan da şunu fark ettim: ChatGPT, doğru kullanıldığında müthiş bir destek. Yazılarım için beyin fırtınası yapmak, Uras’ın doğum günü planlamasında fikir almak, hatta bazen sadece gün içinde unuttuğum bir şeyi hatırlatmak için bile yardım edebiliyor.

Ama hepsi bu değil.

İşte yapay zekâyı günlük hayatta kullanabileceğimiz bazı pratik alanlar:

 • İçerik üretimi: Köşe yazısından doğum günü davetiyesine, sosyal medya postundan marka ismine kadar birçok konuda ilham veriyor.

 • Eğitim desteği: Öğrenciler için kavramları sadeleştiriyor, konu tekrarları yapıyor, yaratıcı yazı destekleri sunuyor.

 • Günlük işler: Alışveriş listesi hazırlamak, hafta planı yapmak, “buzdolabımda ne var, ne pişireyim?” sorusuna yanıt bulmak bile mümkün.

 • Ebeveynlik rehberi: Gelişim dönemlerine uygun oyunlar, hikâyeler, zor anlar için çözüm önerileri sunuyor.

 • Yaratıcı işler: Resim, müzik, yazı, el işi gibi alanlarda tematik fikirlerle sanatçıya yol arkadaşlığı yapıyor.

Tabii tüm bunları yaparken onun bir “yardımcı” olduğunu unutmamak gerek. Düşünmenin, hissetmenin ve sezmenin yerini almamalı; sadece onları kolaylaştırmalı.

⸻

Yapay zekâ gelişmeye devam edecek. Belki bir gün resimlerimi bile o çizecek. Ama umarım o gün geldiğinde bile şu sabahın sessizliğini, fırçanın tuvale ilk dokunuşundaki duyguyu, bir fikrin içimde filizlenmesini taklit edemeyecek.

⸻

Ve şimdi sana soruyorum sevgili okur:

Bir sabah uyanıp, “Bugün ne hissediyorum?” diye sormayı da ChatGPT’ye bırakırsak…

Biz kim oluyoruz?