SANKO Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanı Uzman Klinik Psikolog Işıl Afat, bağımlılığın vücutta özellikle de beyinde kalıcı biyolojik değişikliklere neden olduğunu söyledi.

SANKO Üniversitesi’nde düzenlenen “Teknoloji ve Bağımlılık” konulu online konferansta, bağımlılığı kişiye, maddeye veya aktiviteye fazlasıyla bağlı olma durumu olarak tanımlayan Afat, “Bağımlılık kişinin kullandığı bir nesne veya yaptığı bir eylem üzerinde kontrolünü kaybetmesi ve onsuz bir yaşam sürememeye başlamasıdır” dedi.

İnternet bağımlılarında ortalama kullanım süresinin haftada 8- 40 saat aralığında olabileceğini söyleyen Afat, internet bağımlılığında kullanım süresi arttıkça iş ve okul gibi sorumluluk alanlarında bozulmaların meydana geldiğini ve sosyal izolasyon gerçekleştiğine vurgu yaptı.

Aile ilişkilerinin de teknoloji bağımlılığında önemli faktör olduğuna dikkat çeken Afat, “Aynı ailenin içerisinde bir iletişim yoksa veya herkes telefonla oynuyor ya da teknolojik aletle ilgileniyorsa bu da teknoloji bağımlılığına itiyor. Teknoloji bağımlılığından kurtulmak için internet kullanımının saatlerini düzenlenmesi gerekiyor” diye konuştu.

 “Bağımlılık sadece bir şeyin yenilip içilmesi veya yutulması şeklinde değil bir eylem üzerinde de olabiliyor” diyen Afat, sözlerini şöyle sürdürdü:

 “Kullandığımız telefon, tablet ya da izlediğimiz bir dizi bunların hepsi bir eylem olabilir. Bunu bir davranışsal bağımlılık olarak nitelendirebiliriz. Eylem üzerinde yaptığımız ve gerçekleştirdiğimiz bağımlığa davranışsal bağımlılık diyoruz.

Davranışsal bağımlılıkların diğer davranışlara çok fazla benzeyen tarafları var. Bireyleri psikolojik, fizyolojik olarak ve sosyal anlamda sürekli etkiliyor. Bağımlılık derecesine ulaşan bu davranış, psikolojik ve fiziksel bozulmalara neden olarak sosyal, finansal ve mesleki işlevselliğimizi de azaltmış oluyor. Aslında bağımlılığın hayatımızın her alanına yansıdığını görebiliyoruz.”

Afat, internet bağımlılığında ortaya çıkan davranışlarla ilgili şu saptamaları yaptı:

 “Daha az dışarıya çıkmak

İnternet kullanımı haricinde daha az zaman geçirme

Ev ya da iş ortamında yemek yemeğe daha az zaman harcama

Genellikle bilgisayar başında yemek yeme alışkanlığı kazanma

İnternet başında geçirilen zamanı kontrol etmekte güçlük çekmek

Sürekli uykusuz ve yorgun görünme

İnternetin başında planladığı süreden daha çok kalma

Çevreyle arasındaki ilişkinin zayıflaması ya da kopması

İnternet başında harcanan uzun zamanı inkar etme

Bireyin durumundan başkalarının şikayet eder olması

Bir günde birçok kez sosyal hesaplarını kontrol etme

İnterneti kullandığında kendini daha iyi ve mutlu hissetme

Yapılması gereken görev ve sorunluluklar olduğu halde internet başından ayrılamama

İnterneti iyi hissedilebilir tek yer olarak görme

İnternette değilken bile sürekli interneti düşünme.”

BAĞIMLILIK KRONİK BİR HASTALIK

Bağımlılığın kronik bir hastalık olduğunu anımsatan Rehberlik ve Psikolojik Danışmanı Uzman Klinik Psikolog Işıl Afat, şu paylaşımda bulundu:

“Bağımlılık akut bir hastalık değil. Kronik bir hastalık olduğu için ömür boyu devam etme özelliğine sahiptir. Her kronik hastalık gibi tedavi edilemiyor ve sadece yönetiliyor. En önemlisi de birincil bir hastalıktır. Hangi sebeple başlarsa başlasın ya da bağımlılığın getirdiği hangi hastalık ya da rahatsızlık olursa olsun ilk etapta bağımlılığın tedavi edilmesi gerekiyor. Diğer hastalıklar tedavi edilse bile bağımlılık bir şekilde devam ediyor.

Bağımlılık aynı zamanda ilerleyen bir hastalık. Bağımlı olunan maddenin kullanım miktarı bağımlılığın ilk dönemine ve daha sonraki dönemlerine göre artış gösteriyor. İlerleyici rahatsızlıklar zamanla kötüye gitme eğiliminde oluyor ve zaman içinde fiziksel zarar artıyor. İlk olarak normal bir sinirlenme şeklinde çıksa da daha sonra öfkeye dönüşebiliyor. Sürekli zarar artıyor, fiziksel problemlere yol açıyor ve tamamen tedavi edilemiyor.”

Afat, “Bağımlılık vücutta özellikle de beyinde kalıcı biyolojik değişikliklere neden oluyor. Bu yüzden tedavi edilemiyor ve sadece kontrol edilebiliyor. Ömür boyu sürdüğü için sürekli takip edilmesi gerekiyor” ifadelerine yer verdi.

Afat, teknoloji bağımlılığından kurtulmak için yapılması gerekenleri ise şu şekilde sıraladı:

“Teknoloji kullanımına götüren sebeplerle ilgili okumalar yapılmalı, bilgi sahibi olunmalıdır.

İkincisi; teknoloji bağımlılığına neden olan durumlar ortadan kaldırılmalıdır. Şayet hayat tarzından kaynaklı nedenler varsa hayat tarzının değiştirilmesi, sosyal kökenli kaynaklanan nedenler varsa sosyal çevrenin yeniden gözden geçirilmesi gerekir.

Psikolojik anlamda bir alt yapı söz konusuysa, kişinin o alt yapıyla ilgili kendi farkındalığını, kendi bilinçlenmesini artırması gerekir. Bu anlamda baktığımızda insanların kendini, sosyal çevresini tanımadığını görüyoruz. Bu nedenle kendini tanımaya dönük bazı süreçlere girmesi lazım.

Mutlaka psikolojik bir içgörü (kişinin, içindekini, ruhsal evrenindekini görme yetisi) lazım. Bu anlamda belki en çok üzerinde durulması gereken şey, teknoloji bağımlılığı yaşayan bir insanın bu sorunu kabul etmesi, bu sorunla ilgili yardım istemekten utanmaması, bu sorunu aile üyeleriyle, yakınlarıyla paylaşması, onların desteğini istemesi, bu soruna ilişkin yapabileceği teknikleri, taktikleri öğrenmesi ve hayatına acil bir şekilde uygulamasıdır.”